สะเดาะเคราะห์ ความเชื่อที่มีมานานของชาวไทบ

ด้วยความเชื่อที่ว่า ปีนักษัตรหรือโชคชะตาราศีประจำวันเดือนปีเกิดของตนเอง จะมีผลต่อความเป็นอยู่ของชีวิต ถ้าปีใดเป็นปีนักษัตรที่เกื้อหนุนหรือสมพงศ์กับปีเกิดของตน ตลอดทั้งปีนั้นก็จะพบแต่ความราบรื่น ไร้อุปสรรคกีดขวาง แต่ถ้าปีใดเป็นปีนักษัตรที่เป็นคู่อริหรือไม่สมพงศ์กับปีเกิดตัวเอง ในปีนั้นชีวิตก็จะมีแต่เคราะห์ร้าย เต็มไปด้วยอุปสรรคขัดขวางมากมาย หรือเรียกว่าเป็นปีชง ซึ่งคนจีนอาศัยวิธีสะเดาะเคราะห์ด้วยการกราบไหว้เทพเจ้าประจำปีนั้นๆ เพื่อแก้เคล็ดหรือแก้ปีชงให้ตนเองพ้นเคราะห์

วัดมังกรกมลาวาส หรือ "วัดเล่งเน่ยยี่" วัดพุทธนิกายมหายานย่านเยาวราช จึงเป็นสถานที่ในลำดับต้นๆ ที่เหล่าคนจีนและคนไทยเลือกจะไปทำบุญและไหว้เทพเจ้า เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตในช่วงเทศกาลตรุษจีน

ภาพผู้คนภายในวัดเล่งเน่ยยี่ช่วงนี้ จึงคลาคล่ำไปด้วยผู้คนที่แต่งกายด้วยเสื้อผ้าสีแดง ซึ่งเป็นสีมงคลของชาวจีน เดินทางมาสะเดาะเคราะห์แก้ปีชงเป็นจำนวนมาก มีทุกเพศทุกวัย ทั้งชาวไทยเชื้อสายจีนและชาวต่างชาติ

โดยทางวัดจัดจุดให้บริการทำบุญสะเดาะเคราะห์สำหรับผู้เกิดปีเถาะ ระกา ชวด และมะเมีย ด้วยชุดทำบุญสะเดาะเคราะห์แก้ปีชง สนนราคาชุดละ 100 บาท ประกอบด้วย กระดาษแดงพิมพ์ภาษาจีนซึ่งมีช่องว่างเว้นไว้สำหรับเขียนชื่อ-นามสกุล, วัน-เดือน-ปีเกิด และเวลาตกฟากของตนเอง เพื่อขอพรให้เทพเจ้าช่วยคุ้มครองดวงชะตา ให้แคล้วคลาดปลาสนาการจากเคราะห์ร้ายและปลอดภัยตลอดทั้งปี และยังมีกระดาษเงินกระดาษทองเพื่อเป็นเครื่องสักการะแด่เทพเจ้าไท่ส่วยเอี๊ย ซึ่งเป็นเทพเจ้าแห่งดวงชะตาชีวิต

พระครูปลัดวิศิษฏ์ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดมังกรกมลาวาส บอกว่า คนจีนมีความเชื่อว่าเทพเจ้าที่คุ้มครองชีวิตคนเรามีทั้งหมด 60 องค์ เทพเจ้าที่มีคนกราบไหว้มากที่สุดคือ เทพเจ้าไท่ส่วยเอี๊ย ซึ่งจะคุ้มครองดวงชะตา และเทพเจ้าไฉ่ซิงเอี๊ย เป็นเทพเจ้าแห่งโชคลาภ โดยปกติแล้วทางวัดจะมีผู้มาทำบุญสะเดาะเคราะห์ตลอดทั้งปี แต่ในช่วงเทศกาลตรุษจีนจะมีคนมาเยอะที่สุด โดยเฉลี่ยประมาณวันละ 2,000 คน มีทั้งคนในวัยหนุ่มสาวและผู้สูงอายุ ชาวต่างชาติก็มีอาทิ มาเลเซีย, ฮ่องกง, สิงคโปร์ และชาวตะวันตก แม้แต่ผู้นับถือศาสนาฮินดูก็ยังมาสะเดาะเคราะห์

"วัดเล่งเน่ยยี่ถือเป็นวัดจีนที่มีความเก่าแก่และมีชื่อเสียงมากแห่งหนึ่งของกรุงเทพฯ จึงทำให้มีชาวพุทธแห่กันมากราบไหว้เทพเจ้าและสิ่งศักดิ์สิทธิ์เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตตัวเอง เชื่อว่ากระแสทำบุญสะเดาะเคราะห์เพื่อแก้ปีชงนั้น น่าจะเกิดจากผู้คนสมัยนี้ต้องการหาที่พึ่งทางจิตใจกันมากขึ้น ในภาวะสังคมและบ้านเมืองที่ไม่ปกติ ประกอบกับยังมีกระแสส่งเสริมไหว้พระ 9 วัด อีกทั้งยังมีหมอดูหรือซินแสแนะนำให้ผู้ที่เกิดปีชงไปไหว้พระที่วัดเล่งเน่ยยี่ เชื่อว่าจะช่วยให้พ้นเคราะห์ได้" พระครูปลัดวิศิษฏ์บอกถึงสาเหตุ ที่ทำให้ช่วงเทศกาลตรุษจีนมีผู้คนมาไหว้พระกันแน่นขนัด

ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดเล่งเน่ยยี่อธิบายว่า การสะเดาะเคราะห์แก้ชงเป็นเรื่องของคนทั่วไปทางวัดไม่ได้เป็นฝ่ายทำพิธีแต่อย่างใด โดยผู้สะเดาะเคราะห์เป็นผู้ไหว้และนำกระดาษแดง กระดาษเงินกระดาษทองไปฝากไว้กับเทพเจ้าให้คุ้มครองตลอดปี ส่วนทางวัดช่วยจัดสถานที่เก็บ เมื่อถึงปลายปีจะนำไปเผาเป็นเครื่องบรรณาการให้เทพเจ้า รายได้จากค่าทำบุญสะเดาะเคราะห์ก็นำไปเป็นค่าใช้จ่ายสำหรับการศึกษาและจังหันสำหรับภิกษุสามเณร วัดไม่มีรายได้มากจนทำให้วัดร่ำรวยแต่อย่างใด

"การสะเดาะเคราะห์เป็นความเชื่อส่วนบุคคลที่ทำแล้วรู้สึกสบายใจ มีความมั่นใจที่จะดำเนินชีวิตให้มีความสุข แต่อาตมาก็ยังไม่เคยสะเดาะเคราะห์ เพราะเชื่อว่าคนเราต้องตั้งตนอยู่ในความไม่ประมาท เพราะความประมาทเป็นหนทางไปสู่ภัยอันตราย แม้ว่าจะสะเดาะเคราะห์แล้วยังเป็นคนประมาท ก็ถือว่าเรามีเคราะห์อยู่ เทพเจ้าจะคุ้มครองเฉพาะผู้ที่มีสติและไม่ประมาท" พระครูปลัดวิศิษฏ์ให้ข้อคิด

ด้านจีนศึกษา กล่าวถึงวัฒนธรรมความเชื่อเรื่องปีชงของชาวจีนว่า เทพเจ้าประจำปีที่เรียกว่า "ไท่ส่วย" มีทั้งหมด 60 องค์ ทำหน้าที่หมุนเวียนสับเปลี่ยนดูแลดวงชะตาในแต่ละปี ปัจจุบันกระแสนิยมกราบไหว้เทพเจ้าไท่ส่วยเป็นประจำทุกปีเพื่อสะเดาะเคราะห์กำลังมาแรง เนื่องจากมีความเชื่อว่า ผู้ที่เกิดในปีที่เป็นคู่อริของปีนักษัตรนั้นๆจะต้องไปสะเดาะเคราะห์ ซึ่งตามตำราจีนแล้วปีเถาะชงกับปีระกา ซึ่งเป็นคู่ตรงข้ามกัน ผู้เกิดปีระกาจะมีเคราะห์ ส่วนปีชวดและปีมะเมียก็เป็นปีที่ชงกับปีเถาะเช่นกัน

"ในสมัยก่อนผู้ทำพิธีสะเดาะเคราะห์จะเป็นซินแส หรือหมอดูผู้มีความรู้ด้านดวงชะตา แต่ทุกวันนี้ทางวัดเริ่มหันมาส่งเสริมการสะเดาะเคราะห์มากขึ้น น่าเป็นห่วงว่าวัดบางแห่งที่ไม่เคยจัดพิธีสะเดาะเคราะห์ก็อยากมีรายได้เข้าวัด จึงเชิญชวนคนเข้าวัดทำบุญสะเดาะเคราะห์เพื่อหวังลาภสักการะจากความเชื่อของผู้คน"

อย่างไรก็ตาม นักวิชาการอิสระด้านจีนศึกษาผู้นี้ฝากไปถึงผู้ที่มีความเชื่อเรื่องนี้ว่า ให้ตระหนักถึงความเป็นคนที่มีคุณธรรม ความกตัญญูต้องมีอยู่ในจิตใจ การฝากดวงให้เทพเจ้าคุ้มครองก็ต้องทำความดีตอบแทนเหมือนกัน ดังเช่นพระโพธิสัตว์ที่มีความเมตตากรุณาแก่มนุษย์