ทำไมเมืองแพร่ ต้องแห่ระเบิด

นุ บางบ่อ...เรื่อง / ภาพ

เมืองลอง หรือ อำเภอลอง ที่ผมจะได้กล่าวถึงต่อไปนี้ นั้นเป็นอำเภอหนึ่งที่ตั้งอยู่ในจังหวัดแพร่ จังหวัดที่มีชื่อเสียงโด่งดังในเรื่องการผลิตผ้าหม้อฮ่อม ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากไม้และหวาย หากท่านเดินทางมาจากจังหวัดพิษณุโลก โดยใช้ทางหลวงหมายเลข 11 แล้วขึ้นเหนือต่อมาผ่านจังหวัดอุตรดิตถ์ ถึงอำเภอเด่นชัย ท่านจะเห็นกำแพงใหญ่มีตัวหนังสือเขียนว่า ?เมืองแพร่น่าอยู่ ประตูสู่ล้านนา? ซึ่งหมายความว่า ท่านกำลังเดินทางเข้าสู่ดินแดนล้านนา อันมากมายไปด้วยวัฒนธรรมล้ำค่า ธรรมชาติขุนเขาสวยงาม สายน้ำใสสดชื่นบริสุทธิ์

เกี่ยวกับอำเภอลอง ซึ่งเป็นพื้นที่เงียบสงบท่ามกลางขุนเขาน้อยใหญ่ตามแบบฉบับภูมิประเทศของภาคเหนือ หลายท่านอาจจะยังทำหน้างงๆ กันอยู่ เพราะไม่ค่อยจะเคยได้ยินชื่อเสียงอำเภอชื่อแปลกๆ นี้มาก่อน แต่ถ้าผมบอกว่า คำว่า ?เมืองแพร่ แห่ระเบิด? นั้นมีที่มาจากอำเภอลองแห่งนี้ ท่านคงจะคุ้นหูกันมากขึ้น

ตำนานเมืองแพร่แห่ระเบิด

เล่าสืบต่อกันมาว่า เมื่อประมาณ พ.ศ. 2485 ? 2488 ซึ่งเป็นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เครื่องบินฝ่ายสัมพันธมิตรได้นำระเบิดมาทิ้ง ประสงค์จะทำลายสะพานข้ามลำห้วยแม่ต้า เพื่อสกัดกั้นการเดินทางของทหาญญี่ปุ่น แต่มีระเบิดบางลูกเกิดไม่ระเบิด และจมอยู่ในลำห้วย

นายหลง มโนมูล ซึ่งเป็นคนงานของสถานีรถไฟแก่งหลวง ได้บังเอิญพบระเบิดนี้เข้า จึงได้มาบอกกับนายสมาน หมื่นขัน จากนั้นนายสมานจึงไปขอความช่วยเหลือจากคนงานรถไฟที่สถานีแก่งหลวงซึ่งตั้งอยู่ใกล้เคียงกัน แล้วจึงได้ช่วยกันขุดระเบิดลูกนี้ขึ้นมา และทำการถอดสายชนวนควักเอาดินระเบิดแบ่งออกมา บางคนนำไปทำระเบิดลูกเล็กเพื่อนำไประเบิดปลาในแม่น้ำยม ส่วนซากระเบิดมีลักษณะเป็นท่อเหล็กขนาดใหญ่นี้ ได้ช่วยกันนำขึ้นเกวียนไปพักไว้ที่บ้านแม่ลู้ ตำบลบ้านปิน

ต่อจากนั้นนายหลง ได้นำซากระเบิดขึ้นเกวียนเพื่อจะนำเก็บไว้ที่วัดแม่ลานเหนือ ตำบลห้วยอ้อ แต่ระหว่างทางได้มีชาวบ้านมากมายที่ทราบข่าว จึงพาแตกตื่นรีบเดินทางมาดูซากระเบิดลูกใหญ่ซึ่งไม่เคยพบเห็นมาก่อน ชาวบ้านบางคนนอกจากออกมาดูด้วยความตื่นเต้นแล้วยังได้นำฆ้อง กลองยาว มาร้องรำทำเพลง แห่แหนกันไปจนถึงวัดแม่ลานเหนือ และได้ทำการถวายซากระเบิดให้กับทางวัด เพื่อใช้เป็นระฆังตีบอกช่วงเวลาศาสนกิจมานถึงทุกวันนี้ เรื่องนี้จึงเป็นที่มาของคำว่า ?เมืองแพร่แห่ระเบิด? ซึ่งบางคนอาจจะฟังดูเป็นเรื่องขบขัน แต่ถ้าลองคิดย้อนกลับไปถึงช่วงเวลานั้น การค้นพบระเบิดขนาดใหญ่ดังกล่าว ถือได้ว่าเป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นมากทีเดียว

และยังมีระเบิดอีกสองลูกที่พบในบริเวณเดียวกัน แต่ได้นำไปถวายไว้ที่วัดศรีดอนคำ ตำบลห้วยอ้อ และวัดนาตุ้ม ตำบลบ่อทองลอง หากท่านใดต้องการเดินทางไปชมก็สามารถไปชมกันได้ อีกทั้งภายในวัดยังมีสถาปัตยกรรมอันงดงาม ซึ่งมีความน่าสนใจไม่น้อย ควรหาเวลาไปศึกษาเที่ยวชม

ในอำเภอลองยังมีสถานที่น่าสนใจอีกแห่งหนึ่ง เหมาะสำหรับผู้ที่ชื่นชอบศิลปวัฒนธรรมโบราณล้ำค่า นั่นคือ พิพิธภัณฑ์โกมลผ้าโบราณ สถานที่แห่งได้จัดตั้งขึ้นโดย นายโกมล พานิชพันธ์ ที่แรกเริ่มจากการสะสมผ้าโบราณชนิดต่างๆ ทั้งในเมืองลองและจากชุมชนอื่น ต่อมาศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัดแพร่ ได้จัดตั้งเป็นศูนย์เทคโนโลยีพื้นบ้าน สาขาสิ่งทอ และได้เปิดเป็นพิพิธภัณฑ์โกมลผ้าโบราณ เมื่อปี พ.ศ. 2535

ภายในพิพิธภัณฑ์โกมลผ้าโบราณ ได้แบ่งส่วนการจัดแสดงออกเป็น 5 ส่วน ซึ่งได้แก่

1.จิตกรรมเวียงต้า เป็นส่วนงานศิลปะพื้นบ้านล้านนา มีชิ้นงานอันทรงคุณค่ามากมายในรูปแบบของงานเขียนจากสกุลช่างเมืองน่าน โดยแต่ละภาพนั้นจะเขียนลงบนแผ่นไม้กระดานไม้สักประกอบกันหลายแผ่นติดไว้เป็นผนังของอาคาร ภาพส่วนใหญ่บ่งบอกถึงการแต่งกายของสตรีเมืองลองเป็นเอกลักษณ์อย่างชัดเจน ทำให้เห็นได้ว่าสตรีในสมัยก่อนนั้นแต่งกายกันอย่างไร

2.ส่วนผ้าโบราณเมืองลอง จัดแสดงผ้าซิ่นตีนจกของกลุ่มไทโยนกเมืองลอง ซึ่งมีลวดลายเหมือนกับในภาพเขียนจิตรกรรมเวียงต้า ผ้าหลายผืนในพิพิธภัณฑ์มีอายุนับร้อยปี นับเป็นผ้าที่หาชมได้ยากยิ่ง

3.ส่วนจัดแสดงผ้าซิ่นตีนจกจากแหล่งต่างๆ ส่วนนี้ทำให้สามารถรับรู้ถึงความแตกต่างของลายผ้าซิ่นตีนจกจากการทอในพื้นที่อื่น เช่น ตีนจกแม่แจ่ม ตีนจกนาน้อย ตีนจกหาดเสี้ยว ตีนจกราชบุรี ตีนจกไหล่หิน ตีนจกลาวครั่งในแหล่งต่างๆ

4.ส่วนแสดงวิธีการเก็บผ้าโบราณ โดยอาศัยภูมิปัญญาของคนโบราณ ที่ทำให้สามารถเก็บผ้าสวยงามเหล่านี้ให้มีอายุยืนยาวกว่า 200 ปี

5.ส่วนของร้านค้า จัดเป็นการจำหน่ายผ้าตีนจกลายโบราณ ผ้าโบราณทำใหม่ และเสื้อผ้าสำเร็จรูปมากมาย

นักท่องเที่ยวทั่วไปสามารถไปเยี่ยมชมได้ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 09.30 ? 17.00 น. แต่เพื่อความสะดวกควรติดต่อแจ้งความประสงค์เป็นการล่วงหน้าได้ที่ โทร. 0 5458 1532

จังหวัดแพร่ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจอีกมากมายหลายแห่ง ความสวยงามทางธรรมชาติ วัดวาอารามเก่าแก่ วิถีชีวิตที่ดำเนินไปอย่างเรียบง่ายปกติสุข ยังรอคอยให้คุณเดินทางไปเยี่ยมเยือน แล้วคุณจะรู้ว่า มีสิ่งที่น่าประทับใจอีกมากมายที่อยู่หลังประตูสู่ล้านนาบานนี้

สนับสนุนเนื้อหาโดย