ตำนานพิศวาสนาฏกรรม คลีโอพัตราแห่งล้านนา "นางพญาอั้วเชียงแสน"

คงไม่มีตำนานรักใดจะสร้างความอมตะยิ่งไปกว่ารักสามเส้าของ "นางพญาอั้วเชียงแสน" ราชินีแห่งแคว้นพะเยา นี้อีกแล้ว

เป็นพิศวาสนาฏกรรมที่ซับซ้อนซ่อนเงื่อน ไม่ต่างไปจากโศลกรักของ "จักรพรรดินีคลีโอพัตรา" เท่าใดนัก

เหตุเพราะชู้รักของนางอั้วเชียงแสน เป็นถึงกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดองค์หนึ่งของกรุงสุโขทัย นั่นคือพ่อขุนรามคำแหงมหาราช

ในขณะที่พระนางคลีโอพัตราแห่งอียิปต์ ก็ตกอยู่ในฐานะชู้รักกับคนดังระดับโลก จูเลียตซีซาร์แห่งกรุงโรม

จากพงศาวดารตำนานที่กล่าวขาน เรื่องรักที่เร้นลับ ซับซ้อนซ่อนเงื่อนงำของกษัตริย์ชาติไทยในอดีต สมัยกรุงสุโขทัยที่ทรงเป็นพระสหายสนิทร่วมสำนักของพระอาจารย์เดียวกัน 3 พระองค์ คือ

1. พ่อขุนรามคำแหง แห่งกรุงสุโขทัย

2. พ่อขุนเม็งราย แห่งอาณาจักรล้านนา

3. พ่อขุนงำเมือง แห่งเมืองพะเยา

เหตุการณ์สำคัญที่ทำให้เกิดเรื่องราวในครั้งนั้นได้มีอยู่ว่า พ่อขุนรามคำแหงได้มีพระประสงค์จะทรงไปเยี่ยมเยียน พ่อขุนงำเมืองแห่งเมืองพะเยา ตามคำเชื้อเชิญด้วยความหวังที่ทรงตั้งพระทัยจะไปเชื่อมสายสัมพันธ์พี่น้องเผ่าไทยด้วยกัน โดยก่อนเดินทางโหรหลวงได้ทำนายทายทักเตือนว่า การเดินทางครั้งนี้จะเกิดเรื่องราวและปัญหาจากเหตุแห่งรัก

พ่อขุนรามคำแหงทรงมีคำตอบให้กับโหรหลวงผู้ทำนายว่า ขณะนั้นท่านเองก็ทรงมีลูกเมียมากมายอยู่แล้วและคงไม่อยากมีรักที่สร้างปัญหาความเดือดร้อนให้อีกอย่างแน่นอน จากนั้นจึงโปรดให้โหรหลวงคำนวณฤกษ์ยามการเดินทางเพื่อไปสานสร้างสัมพันธไมตรีกับพระสหายของท่านที่เมืองพะเยา

พ่อขุนรามคำแหง ได้เดินทางไปตามลำน้ำยม เมื่อถึงเมืองสรองจึงเปลี่ยนเป็นเดินบกจนถึงเมืองพะเยา โดยพ่อขุนงำเมืองผู้เป็นพระสหาย ได้จัดเตรียมการต้อนรับไว้อย่างยิ่งใหญ่ตระการตายิ่งนัก และเมื่อนางอั้วเชียงแสน ชายาของพ่อขุนงำเมือง ซึ่งเป็นหญิงที่มีความงดงามอย่างยิ่ง ได้ปรากฏกายขึ้นทำให้พระทัยของพระองค์ดุจดั่งต้องศรรักเสียบปักในพระอุระฉับพลันทันที ทรง "หลงรัก" นางอั้วเชียงแสน ชายาของพระสหายของพระองค์เอง และในคืนวันหนึ่งระหว่างที่ทรงประทับที่เมืองพะเยา ได้เกิดเหตุเรื่องราวความพิศวาสระหว่างพ่อขุนรามคำแหงกับนางอั้วเชียงแสน เนื่องจากท่านขุนวังของเมืองพะเยาที่เป็นผู้ใหญ่ของบ้านเมืองและเป็นผู้มีความจงรักภักดีอย่างสูงสุด ได้สืบสาวราวเรื่องค้นหาความจริงที่มีผู้คนพบเห็นเพียงแค่ภาพยามค่ำคืนมืดสลัวที่ทั้ง 2 พระองค์ใกล้ชิดติดพันกัน แต่ไม่มี "ภาพอันเกิดจากเหตุอื่นที่ก้าวล่วงไปมากกว่านั้น" และถ้าพ่อขุนงำเมืองทรงเป็นผู้ที่ไม่มีใจหนักแน่นเกิดความหึงหวงขาดการยับยั้งชั่งใจด้วยเมตตาธรรมและขันติธรรมอันสูงส่ง ที่มีต่อพระสหายและชายาอาจเกิดเหตุร้ายลุกลามใหญ่โต กลายเป็น "มหันตภัย" ให้เกิดการรบราฆ่าฟันในระหว่างคนไทยด้วยกันเอง

ทำให้เรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่ระหว่างเพื่อนเก่ากับเมียรัก ได้กลายเป็นปัญหา "รักสามเส้า" จนพ่อขุนงำเมืองต้องเชิญ พ่อขุนเม็งราย พระสหายให้เข้ามาเป็นตัวกลางในการคลี่คลายปัญหาให้ยุติโดยเร็ว ทั้งนี้ พ่อขุนรามคำแหงทรงยอมรับว่าได้พบและกอดรัดใกล้ชิดนางจริง แต่มิได้มีเหตุมากไปกว่านั้น เพราะยังรำลึกถึงคำสาบานที่ได้ให้ไว้ต่อกันเมื่อครั้งยังเป็นศิษย์พระฤาษีร่วมกันตอนเป็นหนุ่ม ดังนั้นพ่อขุนเม็งรายจึงได้ให้พ่อขุนรามคำแหงทรงกล่าวคำสาบานว่า เรื่องที่เกิดทั้งหมดเป็นความจริงทุกประการ

ด้วยเหตุนี้ เพื่อมิให้เรื่องนี้กลายเป็นปัญหาไม่รู้จบ จึงขอให้ทั้งสามได้กระทำสัตย์สาบานอีกครั้งหนึ่ง ณ ริมฝั่งแม่น้ำอิงแห่งขุนภู โดยพ่อขุนทั้งสามอันมี พ่อขุนเม็งราย พ่อขุนงำเมือง และพ่อขุนรามคำแหง มานั่งเคียงกันหลั่งน้ำเป็นสักขีพยานว่า ตั้งแต่บัดนี้และต่อไปภายหน้าทั้งสามท่านจะร่วมรับ น้ำสาบานรักกันเป็นน้ำมิตรต่อกัน มั่นคงชั่วกัลปาวสาน

นับได้ว่า ความรักอันเกิดจากความเสน่หาในหญิงงามนั้น มิได้สามารถทำลายมิตรภาพที่ยืนยงของความเป็นพระสหายของทั้ง 3 กษัตริย์ไทยในอดีตได้และหาก ความพิศวาส ได้เกิดขึ้นแล้วแปรเปลี่ยนเป็น พิษร้าย ทำลายน้ำมิตรแห่งคำสาบาน ซึ่งเหตุการณ์ของประวัติศาสตร์ไทยคงจะเปลี่ยนไป แสดงให้เห็นถึง ความรักที่ยิ่งใหญ่ในความรักเชื้อชาติเผ่าไทยเหนือกว่าความรัก ความเสน่หา ในหญิงใดก็ไม่สามารถเปรียบความรักชาติได้

ทั้งนี้ เมื่อได้พิจารณาถึงข้อเท็จจริงที่เป็น "เกร็ดประวัติศาสตร์" ที่สืบสานเป็น ตำนาน หรือ นิทาน หรือพงศาวดาร อันเป็นที่มาของเรื่องเล่าที่เป็นประวัติศาสตร์แบบกระซิบ นินทา ซ่อนเงื่อน โดยเฉพาะเรื่องแนวรักพิศวาสแบบพิสดาร อย่างกรณีของพ่อขุนรามคำแหงกับนางอั้วเชียงแสนนั้นจะเป็นความจริงหรือไม่เพียงใด ไม่มีผู้ใดให้คำยืนยันได้เลย พื้นฐานของความจริงนั้นแทบจะไม่มีเอกสารหรือข้อสันนิษฐานที่เป็นหลักฐานแน่ชัดอย่างใดทั้งสิ้น

อย่างไรก็ตาม เหนือสิ่งอื่นใดในความรักของพระสหายทั้งสามพระองค์นั้น มีความเข้าใจ ความมีน้ำใจ การให้อภัยโยงใยเป็นสายสัมพันธ์ที่เหนียวแน่นและมั่นคง อย่างน่าประทับใจและชื่นชมยกย่องยิ่งนัก โดยเฉพาะความเป็น "เพื่อนตายสหายแท้" ที่ไม่มีสิ่งใดจะมาทำลาย ความรักระหว่างเพื่อนกับเพื่อนที่เชื่อมต่อกันบนภารกิจที่ยิ่งใหญ่ของการกู้ชาติไทยร่วมกัน ที่ต้องเสียสละ "ความรักส่วนตน" ให้พ้นออกไปจากใจของตนเองให้ได้.

ข้อมูลจาก คอลัมน์ ปริศนาโบราณคดีในมติชนสุดสัปดาห์รักระแวงแห่งพ่อขุนรามคำแหงมหาราช