เหงื่อออกเยอะ เหงื่อออกมากเกินไป เอ๊ะ...เป็นโรคอะไรหรือเปล่านะ ?

ช่วงนี้ร้อนจนเหงื่อออกเยอะมาก อาบน้ำเสร็จแป๊บเดียว

กำลังแต่งตัวก็เหงื่อแตกแล้ว

หากใครสงสัยว่าเราเหงื่อออกเยอะเกินไปหรือเปล่า

หรือเป็นสัญญาณโรคอะไรที่ทำให้เหงื่อออกเยอะบ้าง

เช็กกันได้เลยว่าตกลงเราป่วยหรือปกติ

อากาศร้อนอบอ้าวทำให้เหงื่อออกอันนี้พอเข้าใจได้

เพราะปกติร่างกายของคนเราจะขับเหงื่อออกมาเกือบ 1 ลิตรหรือประมาณ 1-2

ลิตรต่อวัน ขึ้นอยู่กับวันนั้นทำกิจกรรมเรียกเหงื่อเยอะหรือน้อย

บวกกับสภาพอากาศในแต่ละวันว่าร้อนหรือเปล่าด้วย

ทว่าปริมาณเหงื่อของบางคนกะดูคร่าว ๆ แล้วน่าจะมากกว่าเกณฑ์ปกติดังกล่าว

ทำให้ชักจะหวั่นใจว่าอาการที่เป็นจะเข้าข่ายภาวะหลั่งเหงื่อมากผิดปกติ

(Hyperhidrosis) ไหม

โดยเฉพาะบางคนที่ไม่ต้องพึ่งอากาศร้อนก็มีเหงื่อเยอะอยู่แล้ว

แบบนี้ยิ่งต้องเช็กให้ไวเลยค่ะว่า เราเข้าข่ายภาวะหลังเหงื่อมากแน่หรือไม่

และสาเหตุที่ทำให้เหงื่อออกมากของเราสามารถทำนายไปถึงโรคอะไรได้บ้าง เอาเป็นว่าเรามาทำความรู้จักภาวะเหงื่อออกมากกันก่อนเลยแล้วกัน

ภาวะหลั่งเหงื่อมากผิดปกติ (Hyperhidrosis)

ก็คือภาวะที่ร่างกายหลั่งเหงื่อมากเกินความจำเป็น

โดยจุดที่พบว่ามีเหงื่อออกเยอะมักจะเป็นที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า รักแร้

ทั้งนี้ภาวะหลั่งเหงื่อมาก สามารถแยกสาเหตุได้ 2 ประเภทคือ

1. ภาวะเหงื่อออกมากแบบปฐมภูมิ (Primary hyperhidrosis)

เป็นภาวะเหงื่อออกมากผิดปกติไม่ว่าจะในเวลาใดก็ตาม

และเหงื่อจะออกเองโดยไม่ทราบสาเหตุ

แต่มักจะจับสังเกตได้ว่าเหงื่อจะออกมากในช่วงกลางวันมากกว่ากลางคืน

จุดที่เหงื่อออกเยอะก็คือรักแร้ รองลงมาคือฝ่าเท้าและฝ่ามือ

ทว่าบางรายจะพบว่ามีเหงื่อออกมากในตำแหน่งอื่นอย่างหลัง หู หรือหนังศีรษะ

แต่ก็เป็นเคสที่พบได้ไม่บ่อยนักค่ะ

อย่างไรก็ตาม

จุดสังเกตที่สำคัญอีกอย่างว่าเราเป็นโรคเหงื่อออกมากผิดปกติ

(Hyperhidrosis) หรือไม่ แพทย์จะฟันธงให้ได้ก็ต่อเมื่อ...

- ผู้ป่วยมีเหงื่ออาการข้างต้นโดยไม่มีอาการเจ็บป่วยอื่น ๆ ร่วมด้วย โดยเป็นติดต่อกันอย่างน้อย 6 เดือนขึ้นไป

- มีตำแหน่งที่มีเหงื่อออกมากผิดปกติเหมือน ๆ กันทั้ง 2 ข้างของร่างกายทั้งด้านซ้าย-ขวา

- อาการเหงื่อออกมากที่เป็นอยู่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น

เหงื่อออกมือมากจนหยิบจับอะไรไม่ถนัด

ไม่สามารถจับปากกาเพื่อเขียนหนังสือได้ เป็นต้น

- มีอาการเหงื่อออกมากอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง

- อาการเกิดก่อนอายุ 25 ปี

- มีประวัติคนในครอบครัวป่วยเป็นโรคนี้

2. ภาวะเหงื่อออกมากแบบทุติยภูมิ (Secondary hyperhidrosis)

เป็นภาวะเหงื่อออกมากผิดปกติที่มีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย

อันเนื่องมาจากอาการเหงื่อออกเยอะผิดปกติมักเกิดจากความผิดปกติของระบบการทำงานของร่างกาย

หรือเป็นผลข้างเคียงจากโรคประจำตัวที่เป็นอยู่

ซึ่งสามารถทำนายโรคได้ดังนี้ค่ะ

* โรคอ้วน

เมื่อน้ำหนักตัวเกินเกณฑ์มาตรฐาน ชั้นไขมันใต้ผิวหนังจะหนาตัวขึ้น

ทำให้ร่างกายระบายความร้อนได้ไม่ดี

จำเป็นต้องระบายความร้อนภายในร่างกายออกมาในรูปแบบเหงื่อมากกว่าคนน้ำหนักปกติ

ดังนั้นจึงจะเห็นได้ว่าคนอ้วนมักจะมีอาการเหงื่อออกเยอะมากผิดปกติด้วย

ซึ่งวิธีรักษาก็ไม่ยากนะคะ เพียงลดน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม

อาการเหงื่อออกเยอะก็จะบรรเทาไปด้วย

* ไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism)

ไทรอยด์เป็นพิษคือความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ที่ทำงานมากเกินไป

ซึ่งจะกระตุ้นฮอร์โมนในร่างกายให้ผิดปกติไปด้วย

คนไข้โรคไทรอยด์เป็นพิษจึงจะมีอาการเหงื่อออกมากผิดปกติได้ในบางราย

แต่ทั้งนี้ก็ต้องมีอาการมือสั่น ใจสั่น

น้ำหนักลดลงผิดปกติทั้งที่กินจุร่วมด้วยนะคะ ถึงจะสันนิษฐานถึงโรคนี้ได้

* โรคเบาหวาน

อาการเหงื่อออกมากผิดปกติเป็นอาการข้างเคียงของโรคเบาหวาน

โดยเฉพาะกับผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่า 70

มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร ซึ่งเป็นภาวะที่อันตรายมาก

เพราะผู้ป่วยอาจเป็นลมหรือหมดสติได้

ดังนั้นผู้ป่วยโรคเบาหวานควรพกของหวานติดตัวไว้ในยามที่ร่างกายส่งสัญญาณว่าระดับน้ำตาลในเลือดกำลังลดต่ำลงอย่างนี้ด้วย

* โรคจากการติดเชื้อ

เช่น โรคมาลาเรีย และวัณโรค เมื่อเกิดอาการติดเชื้อจนไข้ขึ้นสูง

ร่างกายจะขับเหงื่อออกมามากขึ้นเพื่อระบายความร้อนจากพิษไข้

ทำให้ร่างกายมีอุณหภูมิลดลง และไข้ลดลงไปด้วยนั่นเอง

* โรคพาร์กินสัน

โรคพาร์กินสันเป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของสารเคมีในสมอง

ทำให้ร่างกายไม่สามารถควบคุมการทำงานของระบบประสาทได้

ผู้ป่วยโรคพาร์กินสันจึงมีอาการเหงื่อออกเยอะผิดปกติ

ร่วมกับอาการมือสั่นได้ด้วยเช่นกัน แต่ทั้งนี้ต้องไม่มีอาการเจ็บป่วยอื่น ๆ

ร่วมด้วยนะคะ

* ภาวะหัวใจล้มเหลว

หากมีอาการเหงื่อออกมากผิดปกติ ร่วมกับอาการปวดแน่นหน้าอก คลื่นไส้

อาเจียน เป็นลม ต้องรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุดเลยค่ะ

เพราะนี่เป็นสัญญาณอย่างหนึ่งของภาวะหัวใจล้มเหลว

ที่เกิดจากกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน ซึ่งถือว่าอันตรายมากเลยทีเดียว

* ต่อมน้ำเหลืองอักเสบ

หากคุณมีไข้เรื้อรัง รักษาไม่หายขาดสักที

และสังเกตว่าตัวเองมีเหงื่อออกมากกว่าปกติด้วย

ให้สงสัยไว้ก่อนค่ะว่าอาจจะเป็นสัญญาณของอาการต่อมน้ำเหลืองอักเสบก็เป็นได้

โดยจะคลำพบก้อนที่บริเวณต่าง ๆ เช่น คอ รักแร้ ขาหนีบ หรือเต้านม

พร้อมกับมีอาการเจ็บที่ก้อนเหล่านี้ ร่วมกับมีไข้สูง หนาวสั่น

เหงื่อออกมากตอนกลางคืน และคันทั่วร่างกาย

ซึ่งควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยให้ชัดเจนอีกที

และตรวจให้แน่ชัดด้วยว่าไม่มีก้อนมะเร็งต่อมน้ำเหลืองซ่อนอยู่

* ภาวะวัยทอง

ฮอร์โมนที่เปลี่ยนไปและไม่ค่อยจะสมดุลเท่าไรในวัยหมดประจำเดือน

เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้มีเหงื่อออกมากผิดปกติได้เช่นกันค่ะ

ถ้าใครมีอาการร้อนวูบวาบ บ้านหมุน หงุดหงิดบ่อย

และมักจะพบว่ามีเหงื่อออกในตอนกลางคืนเยอะผิดปกติ

นี่อาจเป็นสัญญาณว่าวัยทองมาเคาะประตูแล้วก็ได้

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่เป็นสาเหตุให้เหงื่อออกมากด้วย โดยมีรายละเอียดดังนี้ค่ะ

- ตั้งครรภ์ ฮอร์โมนในร่างกายจะเปลี่ยนไป ก่อให้เกิดอาการเหงื่อออกมากในบางรายได้

- ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด เช่น ยาแก้ปวดชนิดพาราเซตามอล

หรือยาแก้ปวดชนิดผสมมอร์ฟีน ยารักษาโรคความดันโลหิตสูง ยารักษาโรคเบาหวาน

และยารักษาอาการจิตเวชบางชนิด

- ความวิตกกังวล ความเครียด อาจทำให้บางคนมีอาการเหงื่อตก เหงื่อออกเยอะผิดปกติได้

วิธีแก้เหงื่อออกเยอะมากผิดปกติ

การรักษาโรคเหงื่อออกมากจะแบ่งไปตามสาเหตุของอาการหลั่งเหงื่อมากได้ดังนี้

1. ภาวะเหงื่อออกมากแบบปฐมภูมิ (Primary hyperhidrosis)

สามารถรักษาด้วยการใช้ยาทาในกลุ่ม Aluminum Chloride หรือการฉีดสาร

Botulinum Toxin เพื่อบรรเทาอาการเหงื่อออกมากเกินไป

ทว่าวิธีนี้อาจรักษาได้ไม่หายขาด แต่เป็นการรักษาแบบประคับประคองไปเรื่อย ๆ

มากกว่า

อีกวิธีหนึ่งที่ใช้รักษาอาการเหงื่อออกมากผิดปกติอย่างได้ผลก็คือการผ่าตัดด้วยกล้อง

(Thoracoscopic Sympathectomy)

ซึ่งอาศัยหลักการศึกษากลไกการหลั่งเหงื่อของร่างกาย

ที่เกิตจากการสั่งการโดยสมอง ผ่านระบบประสาทอัตโนมัติแบบซิมพาเทติก

(sympathetic nervous system) แล้วส่งสัญญาณไปตามเส้นประสาทย่อย ๆ

ผ่านปมประสาทไปถึงปลายทางที่บริเวณต่อมเหงื่อให้มีการหลั่งเหงื่อออกมา

ซึ่งจากความรู้นี้ทำให้ศัลยแพทย์สามารถผ่าตัดรักษาอาการเหงื่อออกมากผิดปกติได้โดยการทำลายปมประสาทบางส่วนที่ส่งสัญญาณมาบริเวณใบหน้า

มือ หรือรักแร้ ให้ไม่มีสัญญาณสั่งการส่งมาที่ต่อมเหงื่อปลายทาง

จึงทำให้ไม่มีการหลั่งเหงื่อเกิดขึ้นที่บริเวณดังกล่าว

จัดเป็นวิธีรักษาโรคเหงื่อออกมากผิดปกติแบบปฐมภูมิที่เห็นผลชัดเจนที่สุดในขณะนี้

2. ภาวะเหงื่อออกมากแบบทุติยภูมิ (Secondary hyperhidrosis)

เนื่องจากอาการเหงื่อออกมากเป็นผลพวงจากโรคที่เป็นอยู่

ดังนั้นการรักษาอาการเหงื่อออกเยอะผิดปกติในเคสนี้จึงต้องอิงการรักษาโรคประจำตัวที่เป็นอยู่นั่นเอง

ซึ่งก็ต้องขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้ทำการรักษาโรคประจำตัวในแต่ละรายไป

โดยบางคนอาจทำแค่ปรับเปลี่ยนยาที่เป็นสาเหตุของอาการเหงื่อออกมากผิดปกติ

เช่น ยารักษาโรคความดันโลหิต หรือยารักษาโรคเบาหวานเท่านั้น

อาการเหงื่อออกมากผิดปกติก็จะบรรเทาลงได้

วิธีดูแลร่างกายผู้ป่วยโรคเหงื่อมากผิดปกติ

- สวมใส่เสื้อผ้าหลวมสบาย ระบายอากาศได้ดี

- อาบน้ำอย่างน้อยวันละ 2 ครั้งหรือมากกว่านี้

- เตรียมเสื้อผ้าสำรองติดตัวไว้สำหรับผลัดเปลี่ยน โดยเฉพาะถุงเท้าและเสื้อ

- ดูแลเท้าให้แห้งอยู่เสมอ ไม่อับชื้น เพื่อเลี่ยงการสะสมของเชื้อรา

- สลับใส่รองเท้าวันละคู่ และควรทำให้รองเท้าที่ใส่แห้ง สะอาด ไม่อับ อยู่เสมอ

- พยายามถอดรองเท้าบ่อย ๆ เท่าที่มีโอกาส

- เลือกกินอาหารที่ไม่เพิ่มเหงื่อ เช่น ไม่กินเผ็ดจัด

ไม่กลิ่นอาหารกลิ่นฉุนที่อาจทำให้เหงื่อมีกลิ่นแรงอย่างกระเทียม ต้นหอม

หัวหอม ด้วย

- ควบคุมน้ำหนักอยู่เสมอ

- พบแพทย์ตามนัดเสมอ

ส่วนการป้องกันโรคเหงื่อออกมากยังไม่มีคำแนะนำที่ชัดเจนนะคะ

แต่อย่างน้อยการดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง ควบคุมอาหาร

หมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ ก็น่าจะลดโอกาสเป็นโรคอ้วน

และโรคเรื้อรังอย่างอื่นที่อาจเป็นสาเหตุของโรคเหงื่อออกมากผิดปกติได้

ที่สำคัญก็ควรต้องดูแลรักษาสุขอนามัยของตัวเองให้สะอาดอยู่เสมอด้วย

ขอขอบคุณข้อมูลจาก

คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล

รายการ Health Me Please

webmd

bustle